Vangen moet je leren

Als u ergens de ambulance van Stichting Superkatten ziet staan, dan zit daar een heel verhaal aan vast. Stichting Superkatten plukt niet ‘zomaar’ katten van de straat. Miranda Heijdra beheert de hele lijn van alles wat met verwilderde en schuwe katten te maken heeft. Ze vangt ze, brengt ze naar de opvang, maakt afspraken met de dierenarts en brengt en haalt ze weer op. Zodra het kan, zet ze de katten weer terug waar ze zijn gevangen of gaat ze op zoek naar nieuwe onderkomens.

Interview: Tanja Moody

Iemand belt over problemen met katten. Op welke melding ga je af?
Als het gaat over buitengebieden, industrieterreinen en boerderijen in ons werkgebied (gemeente West Betuwe, Culemborg, Buren, Tiel, Leerdam, Gorinchem) en over katten die duidelijk niet benaderbaar en echt verwilderd zijn. Zodra het tamme katten zijn die op mensen afkomen, vragen we ze de dierenambulance of het asiel te bellen. Alleen als het niet zo druk is nemen we soms andere probleemkatten mee. Ook helpen we andere zwerfkattenstichtingen, want je kan veel van elkaar leren.

Iemand ziet in zijn schuur een poes met kittens. Wat is je advies?
ALTIJD bellen en hulp zoeken. Bellen! Bellen! Bellen! Je kunt ons bellen, anders de dierenambulance of het asiel. Kittens horen nooit buiten rond te lopen, ook niet in je eigen buurt. Moederpoes mag je niet laten gaan, want als je niet ingrijpt heb je volgend jaar heel veel katten die zijn verwilderd. Alleen als je niet zeker weet of je alle kittens hebt of het is een poes met vergrote tepels, dan laten we haar gaan en blijven we haar volgen. Kittens komen pas tevoorschijn als ze oud genoeg zijn om door mama meegenomen te worden naar de voerplaats.

Je gaat naar de boerderij of industrieterrein en wat dan?
Eerst bespreek je de situatie met de mensen. Wat ervaren ze als het probleem en wat zien zij zelf als oplossing? Om hoeveel katten gaat het? Voeren ze bij en op welke tijden? Krijgen we schriftelijke toestemming om op het terrein te zijn om te doen wat we moeten doen? Als we de katten hebben gevangen, geneutraliseerd, gecontroleerd en gechipt, mogen ze allemaal weer teruggeplaatst? Je geeft voorlichting, legt uit hoe je werkt en je nodigt ze uit naar de opvang, zodat ze een beeld krijgen wat de stichting doet.

Boerderijen willen stoere katten om muizen en ratten te vangen.
Je merkt steeds vaker dat jonge boerinnen het probleem willen aanpakken. Hen kan je alles veel gemakkelijker uitleggen. Die begrijpen dat als je die ene kat nú niet aanpakt, een poes binnen een week na de bevalling weer vruchtbaar is. Ze kan drie nesten per jaar krijgen, wat voor veel verstoring rondom een boerderij zorgt. Katten zijn net leeuwen. Op een boerderij heb je alfa-katers en alfa-poezen. Een optimistische kater, die denkt de alfa van de troon te stoten, wordt uit het systeem gezet en moet vertrekken. Die zwerft maandenlang in de omgeving waar hij voor veel nakomelingen kan zorgen. Een geholpen kater blijft, zolang er voldoende voer is, in de buurt, net als de poezenkolonie.

En dat begint het vangen. Hoe lang duurt dat?
We hebben kastvallen, dat zijn systemen waar een schuif dicht valt en de kat er niet meer uit gaat. Laatst hadden we een kat in de opvang, hongerig en zwanger, die we binnen 4 minuten hebben kunnen vangen. Meestal duurt het dagen tot weken, totdat je ze allemaal hebt. We blijven doorgaan, want zolang er nog eentje achterblijft, kan je niets terugplaatsen. Anders blijft het probleem bestaan. Je komt tijdens de vangperiode regelmatig terug om te monitoren. Je maakt een vaste voerplek, vaste geluiden, kijkt wat ze lekker vinden. Soms ben je uren voor de voertijd aanwezig en zit er tot ’s avonds laat, want dan pas komen de echte verwilderde katten tevoorschijn.

Mariënwaerdt was een bijzondere ervaring?
Op Landgoed Mariënwaerdt hebben we twee jaar gezeten. Moederpoes legde haar kittens altijd achter het pannenkoekenhuis. Bezoekers namen de kittens mee met 2-3 weken, maar moederpoes werd nooit gevangen, die hield het daar goed vol. We ontdekten dat alle overgebleven eten in zakken buiten op een kar werd gezet en pas de volgende dag opgehaald. Die katten scheurden die zakken binnen drie tellen open en hadden een feestmaaltijd. Dat systeem is later aangepast. Om de allerlaatste katten te vangen, heeft Bea ’s nachts nog pannenkoeken staan bakken. We hadden rundvlees mee, gehaktballen en uiteindelijk lukte het met gerookte zalm. In twee jaar tijd hebben we er zeker 30-40 keer gezeten.

Kat is gevangen, wat nu?
Nadat de kat is gevangen, wordt het dier in de auto overgezet in een transportbox en naar de opvang gebracht, waar het een eigen ruimte krijgt. Bij binnenkomst wordt een visuele gezondheidscheck gedaan, gedruppeld tegen vlooien, wormen en luizen en gecheckt of het is gechipt. Daarna gaan we bekijken of het ooit tam is geweest of echt in het wild is geboren.
Geeft de kat na circa 14 dagen nog geen enkel teken van socialisatie of toenadering, dan is het een in het wild geboren en getogen kat. Blijkt de kat tekenen van socialisatie te vertonen, dan kijken we hoeverre we dit weer kunnen terughalen. Katten die wild en zwanger zijn of net bevallen krijgen alle tijd, ruimte, verzorging, veiligheid en rust om voor hun kinderen te zorgen voor de tijd die ze daarvoor nodig hebben. Gevangen katten blijven één nacht tot 14 weken of zelfs langer in de opvang of bij gastgezinnen.

Weet je hoe het gaat met de herplaatste katten?
Ja, we krijgen regelmatig leuke berichten en foto’s toegestuurd. Maar het gaat niet altijd goed. Vorige maand hebben we vier katten bij een boerderij geplaatst. Eentje is spontaan verdwenen, de anderen lopen er nog. Op een andere boerderij zijn er drie geplaatst, daar loopt er nog maar eentje. Je bent afhankelijk van de informatie die je krijgt. Misschien zijn ze door een dominante kater weggejaagd of is er iets anders gebeurd. Gecastreerde katten die minimaal 5 weken de tijd hebben gekregen om te wennen blijven op locatie terwijl ze hun werk doen: muizen en ratten vangen.

Waar moet een vangvrijwilliger aan voldoen?
Vooral veel tijd en geduld en goed met mensen en hun emoties kunnen omgaan, de mensen goed kunnen voorlichten. Want er zijn nog steeds mensen die denken dat je de katten dood maakt. Daarnaast moet je niet bang zijn om vies te worden of het koud te hebben. Je mag zeker niet bang zijn voor katten en moet met ze kunnen meedenken. Je moet weten wat je doet, blijven nadenken en je niet laten afleiden. De beste vangplek kiezen, zorgen voor een vaste voerplek, vaste geluiden. Je komt er meerdere keren en bent ruim van tevoren aanwezig. Het vangen moet je echt leren!